Борыңгы Кытайда магнит кулланырга тырышкан

Магнититның тимер үзләштерү үзенчәлеге күптән табыла. Лу язының һәм көзге еллыкларның тугыз томында: "Әгәр дә сез тимерне җәлеп итәрлек игелекле булсагыз, аңа китерергә мөмкин", - дигән әйтем бар. Ул вакытта кешеләр "магнитизм" ны "игелек" дип атадылар. Алар тимер тарту магнитны ана балаларына җәлеп итү дип саныйлар. Ул уйлый: "таш - тимер анасы, ләкин ике төрле таш бар: яратучан таш балаларын җәлеп итә ала, ләкин рәхмәтсез таш булдыра алмый." Хан династиясенә кадәр кешеләр "Си Ши" язганнар, бу ташны ярату дигәнне аңлата.

Магнитит тимерне җәлеп итә алганга, ул башка металлларны да җәлеп итә аламы? Безнең ата-бабаларыбыз күп тырышканнар, һәм магнитларның алтын, көмеш, бакыр һәм башка металлларны гына түгел, кирпеч һәм плиткаларны да җәлеп итә алмавын ачыклаганнар. Көнбатыш Хан династиясендә кешеләр магнититның башка әйберләргә түгел, ә тимерне җәлеп итә алуын аңлаганнар иде. Ике магнит бер-берсенә якын урнашканда, кайвакыт алар бер-берсен җәлеп итәләр, кайчак бер-берсен кире кагалар. Билгеле булганча, магнитларның ике полюсы бар, берсе N полюсы, икенчесе S полюсы дип атала. Полюслар бер-берсен кыскан кебек, каршы полюслар бер-берсен җәлеп итәләр. Ул вакытта кешеләр бу хакыйкатьне белмиләр иде, ләкин алар аны ачыклый алалар.

Көнбатыш Хан династиясендә Луан да исемле алхимик бар иде. Ул ике кисәкнең полярлыгын көйләп әйберләр кебек ике шахмат ясады. Кайвакыт ике кисәк бер-берсен җәлеп иттеләр, кайчак бер-берсен кире кактылар. Луан Да аны "Dou Qi" дип атады. Ул романны Хан династиясе императоры Вуга тәкъдим итте һәм аны шул урында күрсәтте. Хан династиясе императоры Ву гаҗәпләнде, һәм Лонгсин Луанга "Вули генералы" исеме бирелүенә бик шатланды. Луан Да магнит табигатен кулланып, Хан династиясе императоры Вуны алдау өчен яңа әйберләр ясаган.

Alsoир шулай ук ​​зур магнит. Аның ике баганасы географик Көньяк полюс һәм Төньяк географик полюс янында. Шуңа күрә, surfaceир өслегендәге магнитлар иркен әйләнә алгач, алар бер-берсен шул ук магнитлар белән кире кагарлар, һәм төньякны һәм көньякны күрсәтеп, төрле материаллар белән магнитларны җәлеп итәрләр. Борынгылар бу хакыйкатьне аңламаганнар, ләкин алар мондый күренеш турында бик ачык булганнар.